Unlock opportunities for youth in the Western Balkans! Participate in policy labs designed to integrate youth voices into policies across five key areas.
About the Policy Labs:
RYDE (Regional Youth Dialogue for Europe) project team invites youth representatives from civil society organizations (CSOs), ministries/institutions, local decision-makers, youth councils, youth from political parties, youth representatives from media and other relevant stakeholders to join the upcoming policy labs. These labs will focus on:
Youth Participation
Youth Employment (focusing on Youth Guarantees)
Sexual and Reproductive Health
Media Literacy
Culture and Cultural Heritage
Lab Structure:
National Level: Each country will host three labs (one in-person and two online), gathering insights from institutional representatives, youth representatives, CSOs, and other stakeholders.
Regional Level: Includes three labs (one in-person and two online), bringing together stakeholders from across the region to refine and share suggestions and policy recommendations.
Why You Should Join:
Influence Youth Policies: Contribute to impactful policy recommendations that address youth issues in your country and across the region.
Collaborate and Learn: Engage with peers and experts to share and learn best practices, enhancing the effectiveness of youth policies.
Who Can Join:
We are looking for participants from:
Ministries (youth-related and topic-specific)
Youth councils and organizations
CSOs
Political parties
Independent institutions
Youth activists
Local decision-makers
Participant Expectations:
Prepare by understanding recent developments and challenges related to the topic.
Engage actively in discussions, provide constructive feedback, and help formulate actionable policy recommendations.
How to Apply:
Interested individuals should submit their expression of interest by October 18th, 2024. Please select one of the topics related to your country or region when applying.
Proces evropskih integracija podstiče razvoj i transformaciju svih društvenih sfera i sa sobom nosi brojne političke, socijalne i ekonomske benefite za građane i građanke našeg regiona. Evropska unija je istovremeno i najvažniji politički partner zemalja Zapadnog Balkana i najveći donator i investitor u regionu, stoga često nije moguće napraviti jasnu distinkciju između političkih, ekonomskih i socijalnih benefita, jer su politički benefiti često i socijalni i ekonomski, dok su ekonomski benefiti uvek i politički. Ipak, imajući u vidu da je EU prvenstveno nastala kao ekonomska unija, očekivano je da najveće benefite EU integracija pronalazimo upravo u sferi ekonomije. Pogledajmo šta sve građani i građanke našeg regiona dobijaju zahvaljujući procesu EU integracija:
POLITIČKI BENEFITI
Politička stabilnost: Stvaranjem Evropske zajednice za ugalj i čelik 1951. godine institucionalizovan je mir u Evropi sklopljen 1945. godine. Evropska unija je 2012. godine postala dobitnica Nobelove nagrade za mir, odnosno za unapređenje mira, demokratije i ljudskih prava na evropskom kontinentu. U saopštenju Nobelovog komiteta naglašeno je da je odluka bila zasnovana na „stabilizacionoj ulozi koju je EU odigrala u procesu transformacije najvećeg dela Evrope od kontinenta rata do kontinenta mira“.[1] Stoga je politička stabilnost jedan od najvažnijih političkih benefita procesa evropskih integracija za zemlje Zapadnog Balkana, jer je članstvo u EU garancija mira i stabilnosti za države članice, što je od izuzetnog značaja za zemlje našeg regiona koje još uvek nose teret ne tako daleke ratne prošlosti iz 90-ih godina prošlog veka.
Regionalna saradnja: Imajući u vidu prethodno navedeno, potrebno je istaći i benefit regionalne saradnje jer je pomirenje i rešavanje bilateralnih sporova između zemalja Zapadnog Balkana jedan od preduslova za ulazak u EU, što posledično doprinosi stabilnosti i miru u regionu. Ipak, regionom i dalje dominiraju nacionalistički narativi koji održavaju tenzije, a politički lideri svih zemalja u regionu ih zloupotrebljavaju u cilju dobijanja političkih poena na domaćem terenu, sprečavajući time građane i građanke da u potpunosti budu svesni benefita regionalne saradnje. Ipak, regionalna saradnja najbolje rezultate ostvaruje na polju ekonomskih integracija, o čemu će više reči biti u nastavku teksta.
Demokratske reforme, vladavina prava i funkcionalne institucije: Proces evropskih integracija zahteva sprovođenje temeljnih reformi koje podrazumevaju usklađivanje pravnog i političkog sistema zemalja Zapadnog Balkana sa sistemom Evropske unije u cilju jačanja demokratije i funkcionalnih i odgovornih institucija koje su u službi građana i građanki. Zemlje Zapadnog Balkana moraju uskladiti svoje pravne sisteme sa evropskim pravnim tekovinama, što podrazumeva jačanje vladavine prava, nezavisnosti pravosuđa, slobodu medija, zaštitu ljudskih i manjinskih prava, borbu protiv korupcije i druge važne oblasti.
SOCIJALNI BENEFITI
Sloboda građana i građanki da putuju, žive, rade i studiraju u EU: Punopravno članstvo u EU omogućilo bi slobodno kretanje građana i građanki zemalja Zapadnog Balkana unutar Šengenskog prostora, što olakšava putovanja i pruža bolje poslovne i obrazovne prilike. Evropski obrazovni programi poput Erasmus+ omogućavaju studentima, mladima i nastavnicima iz zemalja Zapadnog Balkana da studiraju, stiču iskustvo ili se obučavaju u bilo kojoj od EU zemalja. Zahvaljujući EU integracijama Zapadnog Balkana i Berlinskom procesu, u novembru 2022. godine lideri Zapadnog Balkana potpisali su u Berlinu tri sporazuma o slobodi kretanja sa ličnim kartama, profesionalnim kvalifikacijama za doktore medicine, stomatologije i arhitekte i priznavanju kvalifikacija u obrazovanju na Zapadnom Balkanu. Ovim se zemlje regiona pripremaju za uključivanje u mnogo veće evropsko tržište.
Bolji životni standard: Članstvo u EU sa sobom nosi i zaštitu radnih prava, bolje radne uslove, veće plate, zaštitu prava potrošača, kao i zaštitu životne sredine. Takođe, kroz harmonizaciju standarda sa EU regulativama imali bismo bolju socijalnu politiku i pristup kvalitetnijoj zdravstvenoj zaštiti. EU je, takođe, značajno unapredila medicinske tretmane za pacijente njenih država članica.
Kulturna raznolikost: Integracija različitih nacionalnosti u EU doprinosi kulturnoj raznolikosti i jačanju interkulturalnog dijaloga, što dalje razvija tolerantnu političku kulturu u društvu. EU podstiče očuvanje i promociju kulturne baštine svojih članica, što uključuje očuvanje kulturnih spomenika, tradicionalnih običaja, jezika i slično. Tako bi članstvom u EU i zemlje regiona dobile priliku da unaprede zaštitu i promociju svoje izuzetno bogate kulturne baštine.
EKONOMSKI BENEFITI
Jedinstveno tržište: S obzirom na to da je Evropska unija inicijalno formirana kao ekonomska unija, najveći benefiti procesa EU integracija nalaze se upravo u oblasti ekonomije. Glavni pokretač Evropske unije je jedinstveno tržište u kom se slobodno kreću roba, usluge, ljudi i novac. Proces EU integracija omogućava kompanijama iz zemalja Zapadnog Balkana pristup jedinstvenom tržištu i lakši izvoz robe i usluga, što podstiče ekonomski rast. Spoljno-trgovinska razmena između zemalja Zapadnog Balkana i Evropske unije na godišnjem nivou iznosi oko 50 milijardi evra. Proces EU integracija Zapadnog Balkana za sada je doveo do uspostavljanja zajedničkog regionalnog tržišta, koje predstavlja okosnicu dublje regionalne integracije i korak ka jedinstvenom tržištu EU. Na Samitu Zapadnog Balkana koji je održan 10. novembra 2020. godine u Sofiji u okviru Berlinskog procesa, politički lideri zemalja Zapadnog Balkana podržali su kreiranje Zajedničkog regionalnog tržišta koje omogućava slobodno kretanje robe, usluga, kapitala i ljudi u regionu.
Investicije i finansijska stabilnost: Reforme koje su zemlje Zapadnog Balkana dužne da sprovedu kako bi postale članice EU podrazumevaju i usklađivanje sa ekonomskim politikama EU, što nacionalne ekonomije čini relativno stabilnim i smanjuje makroekonomske rizike. Ekonomska stabilnost, zajedno sa političkom, privlači strane direktne investicije koje doprinose ekonomskom rastu i razvoju privrede.
Pristup fondovima Evropske unije: Pridruživanjem Evropskoj uniji dobijamo pristup fondovima čija su sredstva usmerena ka realizaciji projekata koji su ključni za ekonomski razvoj regiona, kao što je razvoj infrastrukture (izgradnja puteva, železnica, telekomunikacione i energetske mreže), zatim ka razvoju poljoprivrede, zaštiti životne sredine i drugim sektorima. Ovakvi projekti sa sobom nose i socijalne i političke benefite kao što je unapređenje regionalne saradnje kroz umrežavanje i bolju povezanost građana i građanki regiona zbog lakšeg transporta i slično.
Telefonske usluge bez rominga: Zahvaljujući ukidanju rominga sada možemo da koristimo telefonske usluge bez dodatnih troškova širom EU. U okviru Berlinskog procesa sprovodi se Sporazum o romingu, na osnovu kog su usluge rominga smanjene za 86% do 96% na celokupnoj teritoriji Zapadnog Balkana.[2]
Plan rasta za Zapadni Balkan – sprovedi reforme i dobij nagradu
Kada kažem da su ekonomski benefiti EU integracija uvek i politički, mislim i na Plan rasta za Zapadni Balkan za period 2024-2027, koji je Evropska komisija usvojila u novembru 2023. godine, kako bi se Zapadnom Balkanu omogućilo da uživa određene benefite članstva u EU i pre formalnog stupanja u članstvo. Ako bismo Plan rasta mogli ukratko opisati, to bi bilo sledeće: Ko sprovede zadate reforme – taj dobije finansijsku nagradu.
Suštinski, cilj Plana rasta je da se zemlje regiona podrže za sprovođenje reformi putem novog finansijskog instrumenta u iznosu od 6 milijardi evra sa posebnim fokusom na Zajedničko regionalno tržište. Posledično, izgradnja Zajedničkog regionalnog tržišta može dovesti do uspostavljanja trajnog mira u regionu. Novi finansijski instrument biće naročito fokusiran na sektore od izuzetne važnosti za društveno-ekonomski razvoj, kao što je energetika, zelena agenda, digitalna tranzicija, transport, obrazovanje i razvoj veština, gde će posebna pažnja biti posvećena mladima.
Plan rasta se sastoji od četiri stuba:
Približavanje Zapadnog Balkana jedinstvenom tržištu EU
U okviru ovog stuba podrazumevano je da EU pre formalnog stupanja u članstvo omogući pristup određenim područjima jedinstvenog tržišta za zemlje Zapadnog Balkana, ukoliko zemlje regiona ispune svoje obaveze u okviru Zajedničkog regionalnog tržišta sa fokusom na sedam prioritetnih oblasti:
Slobodno kretanje robe
Slobodno kretanje usluga i radnika
Plaćanje u eurima
Olakšavanje drumskog transporta
Integracija i dekarbonizacija energetskih tržišta
Jedinstveno digitalno tržište
Integracija u industrijske lance nabavke
Jačanje ekonomske integracije u okviru Zapadnog Balkana kroz Zajedničko regionalno tržište
Jačanje Zajedničkog regionalnog tržišta predstavlja odskočnu dasku ka jedinstvenom evropskom tržištu ukoliko se usvoje i implementiraju evropska pravila i standardi jedinstvenog tržišta, što će potencijalno dovesti do povećanja bruto društvenog proizvoda ekonomija Zapadnog Balkana za 10%.
Ubrzavanje temeljnih reformi
Da bi zemlje regiona stekle uslove za dobijanje finansijske podrške za reforme, neophono je da pripreme tzv. Reformsku agendu, odnosno plan reformi koje nastoje da sprovedu kako bi ostvarile postavljene ciljeve. Akcenat je na poštovanju demokratskih procedura, uključujući slobodne, fer i poštene izbore, višestranački parlamentarni sistem, slobodne medije, nezavisno pravosuđe, te poštovanje ljudskih i manjinskih prava. Očekuje se da će sprovođenje reformi dovesti do ekonomskog rasta kroz privlačenje investicija, ojačati regionalnu saradnju i pomoći zemljama regiona da postanu nekoliko koraka bliže članstvu u EU.
Povećanje finansijske pomoći za podršku reformama kroz Instrument za reforme i rast za Zapadni Balkan 2024-2027
Plan rasta predviđa dodatna sredstva u odnosu na ona koja već dobijamo u okviru IPA III pretpristupnih fondova. Instrument za reforme i rast obuhvata 6 milijardi evra, od čega 2 milijarde evra u grantovima i 4 milijarde evra u kreditima po povoljnim uslovima, koji podrazumevaju otplatu u maksimalnom periodu od 40 godina. Korisnici sredstava će dva puta godišnje upućivati zahtev za isplatu Evropskoj komisiji, koja će procenjivati da li su ispunjeni ciljevi i mere definisani tzv. Reformskom agendom, te će tek nakon ispunjenosti vršiti isplate.
Iako postoje brojni izazovi procesa evropskih integracija Zapadnog Balkana, uključujući potrebu za reformama same Evropske unije i nedostatak političke volje lidera zemalja regiona za ubrzavanjem i sprovođenjem reformi, EU integracije ostaju glavni pokretači razvoja i stabilnosti u regionu. Sve zemlje članice imale su impozantan ekonomski rast nakon pristupanja EU zahvaljujući pristupu jedinstvenom evropskom tržištu sa velikim povećanjem bruto društvenog proizvoda, čime je kvalitet života građana izuzetno unapređen. Ne smemo izgubiti nadu da će jednog dana i građani i građanke Zapadnog Balkana osetiti sve benefite koje sa sobom nosi punopravno članstvo u EU. Možda nije idealna, ali je najrazvijenija političko-ekonomska unija na svetu.
Autor: Marko Pantić, advokat
* Izrada ove publikacije finansirana je od strane Evropske unije. Njen sadržaj je isključiva odgovornost Fondacije Centar za demokratiju i ne odražava nužno stavove Evropske unije.
Održana međuparlamentarnoj konferenciji pod nazivom „Prednosti Berlinskog procesa: poseban fokus na zajedničkom regionalnom tržištu”, u Petrovcu (Crna Gora) u sklopu regionalnog projekta “Parliamentary Diplomacy: Regional Cooperation through Enhanced Parliamentary Dialogue”.
Zastupnica u Zastupničkom domu Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine (PSBiH) i predsjedateljica Zajedničkog povjerenstva za ekonomske reforme i razvoj PSBiH Ermina Salkičević – Dizdarević i zastupnici u Zastupničkom domu PSBiH Jasmin Emrić i Šemsudin Mehmedović, te predsjednik Odbora za evropske integracije i regionalnu saradnju u NSRS, Siniša Marković su učestvovali u konferenciji, zajedno sa predstavnicima partnerske organizacije projekta iz BiH, Mreže progresivnih inicijativa.
U okviru panela “Zajedničko regionalno tržište 2.0 – šta je to što je ranije funkcioniralo i izazovi Akcijskog plana 2.0”, sudjelovala je i predsjedateljica Zajedničkog povjerenstva za ekonomske reforme i razvoj PSBiH Ermina Salkičević – Dizdarević, koja je u svom izlaganju posebno predstavila rad ovog parlamentarnog tijela, kao i planirane aktivnosti Zajedničkog povjerenstva u narednom razdoblju. Naglasila je važnost i uključenost poslovne zajednice u promoviranju koristi koje Berlinski proces donosi za zemlje Zapadnog Balkana, kao i konekcije i suradnje sa trgovinskim komorama, nevladinom sektorom, te akademskom zajednicom.
Sudionici konferencije tijekom diskusija uputili su i nekoliko zajedničkih poruka, od kojih je posebno važna ta da bez sigurnosne i političke stabilnosti regije ni rezultati nacionalnih ekonomija neće biti u punom kapacitetu.
Istaknuto je da će pitanja konkurentnosti gospodarstva, ljudskog kapitala i digitalizacije sigurno biti u fokusu Berlinskog procesa, te ukazano na mogućnosti unaprjeđenja ovih pitanja u okviru zajedničkog regionalnog tržišta.
Konstatirano je da sam Berlinski proces i koristi koje donosi nisu dovoljno predstavljene javnosti, posebno poslovnoj zajednici, te da treba pojačati aktivnosti na promidžbi ove regionalne inicijative.
Također je ukazano na činjenicu da su članovi poslovne zajednice, pored parlamenata i drugih institucija, sudionici Berlinskog procesa, te da je izbor pravih partnera koji će biti dio rješenja, a ne dio problema, od velike važnosti za brzinu provedbe obveza iz Berlinskog procesa.
S tim u svezi, istaknut je značaj izgradnje povjerenja između pojedinaca i institucija, te rada na razvoju demokracije, dobrog poslovnog okruženja, borbe protiv korupcije, kao i značaj brzog usvajanja najboljih europskih praksi u svim zonama poslovanja.
Ponovo je aktualizirano pitanje slobodnog kretanja ljudi i u tom smislu ratifikacija preostalih sporazuma u okviru Berlinskog procesa od strane BiH.
Naglašena je važnost uloge parlamenata, potreba za većim dijalogom unutar parlamentarnih struktura, kao i kreiranje društva zajedničkih vrijednosti u kojem bi benefiti zajedničkog regionalnog tržišta bili cilj političkog djelovanja, a nikako sredstvo za udaljavanje političkih stavova.
Bilo je riječi i o sredstvima koja su, kroz Plan rasta, rezervirana za zemlje Zapadnog Balkana, te upozoreno na činjenicu da je korištenje tih sredstava uvjetovano izvršavanjem preuzetih obveza. (kraj)
POLITEIA Thematic Session, held on June 19-21 in Tirana, brought together 12 dynamic young professionals from Albania, Bosnia and Herzegovina, Montenegro, North Macedonia, Kosovo, and Serbia.
Over two intensive days they were trained about these key topics like:
“Digitalization Impact on Western Balkans Youth”
“Safeguarding Human Rights in WB6 Economies Amidst Digital Transformation”
“Youth and Digital Agenda: The Role of Different Actors and the Importance of Participation in Policy Making”
A highlight of POLITEIA Thematic Session is the group work, when after online mentoring sessions the participants will produce policy briefs.
This Politeia Thematic Session is organised under the Project “Regional Youth Dialogue for Europe”, financially supported by European Union and being implemented by Center for Democracy Foundation in collaboration with Academy of European Integration and Negotiations (AIEN), Youth Act, Network of Progressive Initiatives , Academy fo Democratic Development, Kosovar Stability initiative and Mreža Progresivnih Inicijativa.
We are officially launching the open Call for Proposals for the Active Achievement Fund for Regional Informal Groups within the framework of the project Regional Youth Dialogue for Europe funded by the European Union.
The main objective of this Call is to strengthen creative groups in the Western Balkans, particularly informal ones, by providing financial support for initiatives aiming to:
Increase youth activism in their communities and participation in structured dialogue with decision makers on public policies relevant to youth
Advocate for the adoption of European values and strengthening of democratic and responsible institutions
Promote regional cooperation and political, economic and social benefits of the EU integration for the Western Balkans countries
Total available budget of the Active Achievement Fund is 30.000 EUR. Regional informal groups can apply for financial support for project that must fall between the following minimum and maximum amount:
minimum amount: 2.000 EUR
maximum amount: 4.000 EUR
Only informal groups are eligible to apply for this Call for Proposals. These groups are not formally registered and have a low level of formality and weak technical and managerial skills. The Call is open to informal groups that spontaneously gathered to solve a problem in the local community, with priority to individuals that participated in RYDE activities such as Politeia School, Politeia Thematic Sessions, Youth Policy Labs and Internship program.
The regional groups shall be composed of at least 5 young people aged 16-30 who are citizens of at least 3 out of five Western Balkan countries in which the RYDE project is implementing (Albania, Bosnia and Herzegovina, Kosovo*[1], North Macedonia and Serbia). At least one person from the informal group must be of legal age in order for the project implementation contract to be signed.
Support will be provided through direct payments conducted by RYDE partner organizations that will act as intermediary organizations for the particular project. With the project proposal, the applicants should select the project host country which will consequently determine which partner organization will act as intermediary organization. The partner organizations will execute payments for costs incurred as per the approved small project budget.
The Active Achievement Fund is a sub-granting activity of the three-year regional project “Regional Youth Dialogue for Europe” (RYDE), funded by the European Union in the period 2023-2026.
Center for Democracy Foundation
[1] This designation is without prejudice to positions on status, and is in line with UNSCR 1244/1999 and the ICJ Opinion on the Kosovo declaration of independence.
Uloga parlamenata u Berlinskom procesu (BP) i široj integraciji zemalja Zapadnog Balkana (ZB) u Evropsku uniju je ključni aspekt razvoja regiona. Parlamenti su glavna institucija koja predstavlja glas građana i uvijek treba raditi za dobrobit svojih birača. Regionalni razvoj bi unaprijedio živote građana u ekonomskom, socijalnom i političkom smislu. Međutim, uloga parlamenta je često na nacionalnom nivou i ova uloga je samo ograničeno prisutna u regionalnim okvirima. Berlinski proces potvrđuje da su parlamenti rijetko uključeni u potpunosti u regionalne inicijative.
Priznanje vrijednosti uključivanja parlamenata u Berlinski proces na samitu u Poznanju 2019. bio je pozitivan korak. Međutim, nedostatak konkretnih aktivnosti, kao što su međuparlamentarni sastanci, u godinama nakon samita naglašava prazninu koju treba popuniti.
Obzirom na važnost regionalne saradnje i integracije u EU, upotrijeba znanja i stručnosti istraživačkih centara Svjetske banke i povećanje uključenosti parlamenata bi zaista moglo donijeti dodatnu vrijednost Berlinskom procesu. To ne samo da bi doprinijelo daljem jačanju postojeće regionalne saradnje, već će takođe osigurati da Proces bude inkluzivniji i reprezentativniji za širi politički pejzaž na Zapadnom Balkanu.
“Digitalization Impact on Western Balkans Youth”
This Politeia Thematic Session is organised under the Project “Regional Youth Dialogue for Europe”, financially supported by European Union and being implemented by Center for Democracy Foundation in collaboration with Academy of European Integration and Negotiations (AIEN), Youth Act, Network of Progressive Initiatives , Academy fo Democratic Development, Kosovar Stability initiative and Mreža Progresivnih Inicijativa.
Posljedni komentari